Arabuluculuk, özellikle iş ve ticaret hukuku gibi birçok alanda dava açmadan önce başvurulması zorunlu olan, uyuşmazlıkların daha hızlı ve barışçıl bir yolla çözülmesini sağlayan bir yöntemdir. Sürece giren tarafların en çok merak ettiği konulardan biri de arabuluculuk hizmetinin maliyetidir.
Arabuluculuk ücretleri keyfi olarak belirlenmez. Adalet Bakanlığı tarafından her yıl Resmi Gazete‘de yayımlanan “Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi” ile bu ücretlerin alt sınırı net bir şekilde düzenlenmiştir. Bu tarife, hem arabulucunun emeğinin karşılığını güvence altına alır hem de taraflar için öngörülebilir bir maliyet tablosu sunar.
Peki, bu ücret nasıl hesaplanır ve kim tarafından ödenir?
Arabuluculuk Ücretini Kim Öder?
Tarifeye göre temel kural, tarafların aksini kararlaştırmadığı sürece arabuluculuk ücretinin eşit olarak ödenmesidir.
Ancak önemli bir istisna bulunur: Taraflardan biri, geçerli bir mazeret göstermeden arabuluculuğun ilk toplantısına katılmazsa, sürecin sonunda anlaşma sağlanıp sağlanmadığına bakılmaksızın, o toplantıya ilişkin ücretin tamamını tek başına ödemekle yükümlü olur.
Ücret Hesaplama Yöntemleri
Arabuluculuk ücretinin hesaplanma yöntemi, uyuşmazlığın konusunun para olup olmamasına göre değişiklik gösterir.
1. Konusu Para Olan veya Para ile Değerlendirilebilen Uyuşmazlıklar
Bu, en yaygın durumdur (örneğin; bir alacak, tazminat veya mal paylaşımı talebi). Bu tür uyuşmazlıklarda ücret, anlaşma sağlanan veya talep edilen miktar üzerinden, tarifede belirtilen kademeli yüzde oranları kullanılarak hesaplanır.
2025 yılı tarifesine göre örnek bir hesaplama yapalım:
Anlaşma Değeri: 150.000 TL olsun.
Tarife Dilimleri (Örnek):
İlk 100.000 TL için: %6
Sonra gelen 150.000 TL için: %5
Hesaplama:
İlk 100.000 TL’nin %6’sı: 6.000 TL
Geriye kalan 50.000 TL’nin (150.000 – 100.000) %5’i: 2.500 TL
Toplam Arabuluculuk Ücreti: 6.000 + 2.500 = 8.500 TL
Bu 8.500 TL, taraflar arasında aksi kararlaştırılmadıysa, 4.250 TL + 4.250 TL şeklinde eşit olarak paylaşılır.
2. Konusu Para Olmayan veya Para ile Değerlendirilemeyen Uyuşmazlıklar
Örneğin, bir işçinin işe iade talebi gibi parasal bir karşılığı olmayan uyuşmazlıklarda ücret, arabulucunun harcadığı saat üzerinden hesaplanır. Tarife, bu tür işler için bir saatlik ücret belirler ve taraflardan, harcanan saat sayısına göre (genellikle en az iki saatlik ücret olmak üzere) bir ödeme talep edilir.
Önemli Notlar
Yukarıdaki oranlar ve ücretler örnektir. Hesaplama yaparken, o yıl için geçerli olan güncel tarifeyi esas almak gerekir.
Tarifede belirtilen ücretler asgari tutarlardır. Taraflar ve arabulucu, tarifenin altında kalmamak kaydıyla farklı bir ücret belirleyebilirler.
Aile hukuku, seri uyuşmazlıklar gibi bazı özel durumlarda farklı hesaplama yöntemleri uygulanabilir.
Süreçte Avukatın Rolü Neden Önemlidir?
Arabuluculuk, bir pazarlık ve müzakere sürecidir. Bu süreçte bir avukattan destek almak, sadece ücret hesabının doğruluğunu teyit etmekle kalmaz, aynı zamanda müzakerelerde haklarınızı tam olarak bilmenizi ve lehinize en adil ve kazançlı anlaşmayı yapmanızı sağlar.
Arabuluculuk sürecinde veya sonrasında yaşanabilecek hukuki uyuşmazlıklarda profesyonel destek almak, hak kaybı yaşamanızın önüne geçer. As Avukatlık olarak, arabuluculuk süreçlerinde müvekkillerimizin haklarını en üst düzeyde koruyor ve onlara en doğru hukuki stratejiyi sunmak için rehberlik ediyoruz. Süreç hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.