İş kazaları, çalışanlar ve aileleri için fiziksel, duygusal ve mali açıdan yıkıcı sonuçlar doğurabilen trajik olaylardır. Bir kaza sonrası yaşanan sağlık sorunlarının yanı sıra, çalışanın gelir kaybına uğraması ve geleceğinin belirsizleşmesi, en büyük endişe kaynaklarından biridir. Türk Hukuk Sistemi, iş kazası geçiren işçiyi ve vefatı halinde ailesini, uğradıkları zararları telafi etmek amacıyla çeşitli tazminat haklarıyla koruma altına almıştır.

Ancak “iş kazası tazminatı” tek bir kalemden oluşmaz ve hesaplaması basit bir matematik formülüne dayanmaz. Bu hesaplama, birçok farklı faktörün bir araya geldiği, özel uzmanlık gerektiren bir aktüerya (hesap bilirkişisi) raporu ile mahkemelerce belirlenir.

Bu yazıda, bir online hesaplama aracının sunamayacağı detayları, yani bu karmaşık hesabın arkasındaki mantığı ve dikkate alınan temel kriterleri açıklayacağız.

İş Kazası Sonrası Talep Edilebilecek Tazminat Türleri

Tazminat talepleri temel olarak maddi ve manevi olmak üzere ikiye ayrılır:

1. Maddi Tazminat Kalemleri:

Bu kategori, kazadan kaynaklanan ve para ile ölçülebilen tüm kayıpları kapsar.

• Tedavi Giderleri: SGK tarafından karşılanmayan her türlü ameliyat, ilaç, fizik tedavi, medikal malzeme gibi sağlık harcamaları.

• Geçici İş Göremezlik Tazminatı: İşçinin tedavi görüp iyileşene kadar çalışamadığı süre boyunca mahrum kaldığı ücret ve yan haklar.

• Kalıcı İş Göremezlik (Sürekli Sakatlık) Tazminatı: Kaza sonucu işçide kalıcı bir bedensel engel (maluliyet) oluşmuşsa, bu engel nedeniyle gelecekte yaşayacağı kazanç kaybını karşılayan en önemli tazminat kalemidir.

• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: İş kazası ölümle sonuçlanmışsa, vefat eden işçinin desteğiyle geçinen ailesinin (eş, çocuk, anne-baba vb.) bu destekten mahrum kalmaları nedeniyle uğradıkları zararı karşılar.

2. Manevi Tazminat:

İş kazası nedeniyle işçinin veya vefatı halinde ailesinin yaşadığı derin elem, acı, ızdırap ve yaşama sevincindeki azalma gibi manevi yıpranmaların bir nebze de olsa hafifletilmesi amacıyla hükmedilen tazminattır.

Tazminat Hesaplanmasında Dikkate Alınan Ana Faktörler

Hesap bilirkişisi, tazminat miktarını belirlerken aşağıdaki temel verileri kullanır:

• Kusur Oranı: Tazminatın belirlenmesindeki en kritik faktördür. İşverenin ve işçinin kazanın meydana gelmesindeki kusur oranları (% olarak) tespit edilir. Tazminat, işverenin kusuru oranında belirlenir. İşçinin kendi kusuru (müterafik kusur) tazminattan indirim sebebidir.

• Maluliyet Oranı: Kalıcı bir sakatlık durumunda, Adli Tıp Kurumu veya üniversite hastanelerinden alınan sağlık kurulu raporu ile işçinin çalışma gücünü yüzde kaç oranında kaybettiği (maluliyet oranı) belirlenir. Bu oran, tazminatın miktarını doğrudan etkiler.

• İşçinin Ücreti: Hesaplama, işçinin bilinen en son giydirilmiş net ücreti (maaş + yol, yemek, prim gibi tüm yan haklar dahil) üzerinden yapılır.

• İşçinin Yaşı ve Bakiye Ömrü: Tazminat, işçinin kaza tarihindeki yaşı ve bilinen istatistiksel ömür tabloları (TRH 2010 yaşam tablosu gibi) dikkate alınarak, aktif çalışma hayatının sonuna kadar yaşayacağı gelir kaybını kapsayacak şekilde hesaplanır.

• SGK Tarafından Bağlanan Gelir: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından işçiye veya ailesine bağlanan sürekli iş göremezlik geliri veya ölüm geliri gibi ödemeler, hesaplanan toplam tazminattan düşülür (denkleştirme).

Profesyonel Hukuki Destek Neden Şarttır?

Görüldüğü üzere, iş kazası tazminatı hesabı onlarca teknik detayın bir araya geldiği, özel uzmanlık ve tecrübe gerektiren bir süreçtir. Kusur oranlarının tespiti, maluliyet raporlarına itiraz edilmesi, gerçek ücretin ispatlanması ve bilirkişi raporlarının denetlenmesi gibi aşamalar, davanın sonucunu doğrudan etkiler.

Bu zorlu ve yıpratıcı süreçte haklarınızı tam ve eksiksiz bir şekilde alabilmeniz, ancak bir iş kazası avukatının profesyonel desteği ile mümkündür. As Avukatlık olarak, iş kazası mağduru müvekkillerimizin ve ailelerinin haklarını en üst düzeyde korumak için, soruşturma aşamasından tazminatın tahsiline kadar olan tüm süreçte titizlikle hizmet veriyoruz. Uğradığınız zararın en doğru şekilde karşılanması için bizimle iletişime geçebilirsiniz.