Kıdem tazminatı, bir işçinin yıllar boyunca aynı işverene verdiği emeğin ve sadakatin bir karşılığı olarak, iş sözleşmesinin kanunda belirtilen belirli durumlarda sona ermesi halinde işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminattır. İşçilik hakları içinde en önemlilerinden biri olan kıdem tazminatı, doğru hesaplandığında çalışan için önemli bir güvence sağlar.

Peki, kıdem tazminatına kimler hak kazanır ve bu önemli tazminatın hesabı nasıl yapılır?

Kıdem Tazminatına Kimler Hak Kazanır?

Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için iki temel şartın bir arada bulunması gerekir:

1. En Az 1 Yıl Çalışma (Kıdem) Şartı: İşçinin, aynı işverene bağlı olarak en az tam 1 yıl çalışmış olması zorunludur.

2. İş Sözleşmesinin Belirli Şekillerde Sona Ermesi: İş sözleşmesinin aşağıdaki nedenlerden biriyle sona ermesi gerekir:

• İşveren tarafından, İş Kanunu Madde 25/II’de belirtilen “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık” dışındaki nedenlerle işten çıkarılmak.

• İşçi tarafından, İş Kanunu Madde 24’te sayılan “haklı nedenlerle” (maaşın ödenmemesi, mobbing, sağlık sorunları vb.) istifa edilmesi.

• Erkek çalışanlar için askerlik görevi nedeniyle işten ayrılmak.

• Kadın çalışanlar için evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılmak.

• Emeklilik (yaşlılık, malullük, toptan ödeme) hakkı kazanarak işten ayrılmak.

• İşçinin vefat etmesi (bu durumda tazminat yasal mirasçılarına ödenir).

Kıdem Tazminatı Adım Adım Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesabı, göründüğünden daha fazla detay içerir. İşte adım adım hesaplama süreci:

Adım 1: Toplam Çalışma Süresini Hesaplayın

İşe giriş ve işten çıkış tarihleriniz arasındaki toplam süreyi yıl, ay ve gün olarak net bir şekilde belirleyin.

Adım 2: Son Giydirilmiş Brüt Ücreti Belirleyin

Kıdem tazminatı, işçinin aldığı son net maaş üzerinden değil, “giydirilmiş brüt ücret” üzerinden hesaplanır. Bu, hesaplamadaki en kritik noktadır.

Giydirilmiş Brüt Ücret = Brüt Maaş + Süreklilik Arz Eden Tüm Para ve Parayla Ölçülebilen Menfaatler

Bu menfaatlere örnek olarak şunlar verilebilir:

• Yemek ücreti (nakdi veya ticket)

• Yol ücreti (nakdi veya servis)

• Düzenli olarak ödenen prim ve ikramiyeler

• Yakacak, gıda, giyim gibi sosyal yardımlar

Adım 3: Kıdem Tazminatı Tavanını Kontrol Edin

Devlet, kıdem tazminatı için her 6 ayda bir (Ocak ve Temmuz aylarında) bir üst sınır belirler. Buna “kıdem tazminatı tavanı” denir. Eğer sizin hesaplanan giydirilmiş brüt ücretiniz, o dönem için geçerli olan tavandan yüksekse, hesaplamada tavan tutarı esas alınır. Eğer ücretiniz tavandan düşükse, kendi ücretiniz üzerinden hesaplama yapılır.

(Örneğin, 2025’in ikinci yarısı için tavanın 45.000 TL olduğunu varsayalım.)

Adım 4: Nihai Hesaplamayı Yapın

Temel kural şudur: İşçi, çalıştığı her tam yıl için 30 günlük (1 aylık) giydirilmiş brüt ücreti tutarında kıdem tazminatına hak kazanır. Bir yıldan arta kalan aylar ve günler ise oranlanarak hesaba dahil edilir.

Örnek Hesaplama:

• Çalışma Süresi: 4 yıl, 7 ay, 10 gün

• Son Giydirilmiş Brüt Aylık Ücret: 50.000 TL

• Geçerli Kıdem Tazminatı Tavanı: 45.000 TL

Hesaplama, işçinin ücreti tavandan yüksek olduğu için 45.000 TL üzerinden yapılacaktır.

• 4 Tam Yıl İçin: 4 yıl x 45.000 TL = 180.000 TL

• 7 Ay İçin: (45.000 TL / 12 ay) x 7 ay = 26.250 TL

• 10 Gün İçin: (45.000 TL / 365 gün) x 10 gün = 1.232,87 TL

• TOPLAM BRÜT KIDEM TAZMİNATI: 180.000 + 26.250 + 1.232,87 = 207.482,87 TL

Kıdem Tazminatından Yapılan Tek Kesinti

Hesaplanan brüt kıdem tazminatı tutarından sadece binde 7,59 oranında Damga Vergisi kesintisi yapılır. Kıdem tazminatından Gelir Vergisi ve SGK Primi kesilmez.

Profesyonel Destek Neden Önemlidir?

Kıdem tazminatı, işçinin geçmişe dönük emeğinin karşılığıdır. Ancak hesaplanması, giydirilmiş brüt ücretin doğru tespiti ve güncel tavanın uygulanması gibi teknik bilgi gerektirir. İşverenlerin eksik hesaplama yapması veya bazı yan hakları hesaba katmaması sıkça karşılaşılan bir durumdur.

Hakkınız olanı tam ve eksiksiz bir şekilde alabilmeniz için bu sürecin bir avukat tarafından yönetilmesi büyük önem taşır. As Avukatlık olarak, kıdem tazminatı ve diğer tüm işçilik alacaklarınızın doğru bir şekilde hesaplanması ve tahsili için gerekli hukuki süreci titizlikle yürütüyoruz. Hak kaybı yaşamamak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.