İş Hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkiyi dengelemek ve her iki tarafın da haklarını korumak üzerine kuruludur. Bu dengeyi sağlayan en önemli mekanizmalardan biri de ihbar süresi ve bu süreye uyulmaması durumunda doğan ihbar tazminatıdır.
Peki, ihbar tazminatı tam olarak nedir, kimler hak kazanır ve en önemlisi, nasıl hesaplanır?
İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, belirsiz süreli bir iş sözleşmesini feshetmek isteyen tarafın (işçi veya işveren), kanunda belirtilen bildirim sürelerine uymadan sözleşmeyi sonlandırması durumunda, diğer tarafa ödemekle yükümlü olduğu bir tazminattır.
Burada en çok gözden kaçan nokta şudur: İhbar tazminatı sadece işverenin ödediği bir tazminat değildir. Eğer bir işçi, yasal bildirim süresine uymadan aniden işi bırakırsa, işveren de işçiden ihbar tazminatı talep etme hakkına sahip olur.
Bu kural, belirsiz süreli iş sözleşmeleri için geçerlidir. Belirli süreli sözleşmelerin bitiş tarihi önceden belli olduğu için bu sözleşmelerde ihbar süresi veya tazminatı söz konusu olmaz.
Yasal İhbar Süreleri Nelerdir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesine göre, işçinin çalışma süresine (kıdemine) bağlı olarak tarafların uyması gereken yasal bildirim süreleri şöyledir:
Bu süreler asgaridir ve sözleşmelerle azaltılamaz, ancak artırılabilir.
İhbar Tazminatı Adım Adım Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı hesabı, basit bir maaş hesabından daha fazlasını içerir ve “giydirilmiş brüt ücret” üzerinden yapılır.
1. Adım: İhbar Sürenizi Belirleyin
Yukarıdaki tablodan, toplam çalışma sürenize karşılık gelen ihbar süresini hafta olarak bulun ve bunu gün sayısına çevirin (örn: 6 hafta = 42 gün).
2. Adım: Giydirilmiş Brüt Ücretinizi Hesaplayın
Hesaplamada kullanılan ücret, sadece bankaya yatan net maaşınız değildir. Aşağıdaki kalemlerin tamamının dahil edildiği brüt ücrettir:
Brüt Maaş: Vergi ve sigorta kesintileri yapılmamış aylık maaşınız.
Süreklilik Arz Eden Ek Menfaatler: Yemek parası (yol, ticket), düzenli prim veya ikramiyeler gibi para ile ölçülebilen ve devamlılık gösteren tüm yan haklar.
Örnek Giydirilmiş Brüt Ücret: Brüt Maaş (30.000 TL) + Aylık Yemek/Yol Ücreti (2.500 TL) = 32.500 TL
3. Adım: Nihai Hesaplamayı Yapın
Günlük Giydirilmiş Brüt Ücreti Bulun:
Aylık Giydirilmiş Brüt Ücret / 30 gün32.500 TL / 30 = 1.083,33 TL (günlük ücret)Brüt İhbar Tazminatını Hesaplayın:
Günlük Giydirilmiş Brüt Ücret x İhbar Süresi (Gün Olarak)1.083,33 TL x 42 gün = 45.500 TL (Brüt İhbar Tazminatı)
Tazminattan Yapılan Kesintiler
Hesaplanan bu 45.500 TL brüt bir tutardır. Bu tutardan net ödenecek miktarı bulmak için sadece iki kesinti yapılır:
Gelir Vergisi
Damga Vergisi
Önemli: İhbar tazminatından SGK primi kesintisi yapılmaz.
Profesyonel Destek Neden Önemlidir?
İhbar tazminatı hesaplaması, özellikle “giydirilmiş brüt ücret”in doğru belirlenmesi gibi teknik detaylar içerir. Birçok işveren, hesaplamayı sadece temel maaş üzerinden yaparak çalışanın hak kaybına uğramasına neden olabilmektedir.
İster işçi olun ister işveren, ihbar süreleri ve tazminatları konusunda doğru adımları atmak, ileride doğabilecek hukuki uyuşmazlıkları önler. As Avukatlık olarak, iş sözleşmesinin feshinden doğan tüm alacaklarınızın, kanuna uygun ve eksiksiz bir şekilde hesaplanması ve tahsil edilmesi sürecinde sizlere profesyonel hukuki destek sunuyoruz. Haklarınızı tam olarak korumak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.